ილია თოფურია – თავდაუზოგავი გზა ჩემპიონობამდე და წინასაპაექრო ბრძოლა ისლამ მახაჩევთან

ადრეული წლები: ბავშვობა, ოჯახი და პირველი ნაბიჯები საბრძოლო ხელოვნებაში

ილია თოფურია 1997 წლის 21 იანვარს, გერმანიაში, ვესტფალიის ქალაქ ჰალეში ქართველ ლტოლვილთა ოჯახში დაიბადა. მისი მშობლები აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებული პირები იყვნენ და შვილს ბავშვობიდანვე გადასცეს სამშობლოს სიყვარული და მებრძოლი სული. როცა ილია შვიდი წლის გახდა, ოჯახი დაბრუნდა საქართველოში და მცირეწლოვანი თოფურია თბილისის ერთ-ერთ სკოლაში ეუფლება ბერძნულ-რომაულ ჭიდაობას. სწორედ ამ წამყვან ქართულ საბრძოლო ტრადიციაზე დაფუძნდა ილიას სპორტული სული – ჭიდაობის ხასიათმა და დისციპლინამ შემდგომი კარიერის საფუძვლები გაუმყარა. პატარა ასაკში დაწყებულმა ძიუდოსა და ჭიდაობის ვარჯიშებმა განუვითარა გამძლეობა, ძალა და ტექნიკა, რასაც მოგვიანებით შერეულ ორთაბრძოლებში გამოიყენებდა.

ილიას ოჯახი ომის მძიმე გამოცდილების შემდეგ დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდა შვილების მიზანსწრაფულობას. ილიას უფროსი ძმა, ალექსანდრე თოფურია, ასევე დაინტერესდა საბრძოლო ხელოვნებით, და ძმები ერთად ცდილობდნენ სისასტიკისა და სპორტული წარმატებისკენ გზის გაკვლევას. ოჯახში დამკვიდრებული იყო მუშტრისა და პატივისცემის გარემო, რაც ორივე ძმას უდრეკ ხასიათს უნვითარებდა. მშობლების შრომისმოყვარეობისა და სამშობლოსადმი ერთგულების მაგალითზე აღზრდილმა ილიამ პატარა ასაკიდანვე ისწავლა ბრძოლაში შეუპოვრობა და არასდროს დათმობა.

საქართველოდან ესპანეთამდე: ახალ გარემოში განვითარება

2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ თოფურიების ოჯახმა კვლავ დატოვა სამშობლო უსაფრთხოების საძიებლად. 2013 წელს, როდესაც ილია თხუთმეტი წლის გახდა, ოჯახი საცხოვრებლად ესპანეთის ქალაქ ალიკანტეში გადავიდა. ახალი ქვეყანასა და კულტურაში ჩანერგვამ ილიას ახალი შესაძლებლობები გაუჩინა. სწორედ ალიკანტეში, ცნობილ „კლიმენტ კლუბში“ (Climent Club) დაიწყო მან მიზანმიმართული ვარჯიში შერეულ საბრძოლო ხელოვნებაში. ილიამ უცხო მიწაზე თავდაუზოგავი შრომით აითვისა ბრაზილიური ჯიუ-ჯიცუს ტექნიკა, კრივი და ჭიდაობა, რითაც სულ უფრო მრავალმხრივი მებრძოლი ხდებოდა. მისი მწვრთნელები მალევე ამჩნევდნენ ახალგაზრდა ქართველი სპორტსმენის განსაკუთრებულ ნიჭს და უშრეტი ენერგიას.

ესპანეთში გადაბარგებამ ილიას ცხოვრებაში გარდამტეხი როლი ითამაშა – მან ორი განსხვავებული სამყაროს გამოცდილება გააერთიანა. საქართველოს ჭიდაობის ტრადიციები და ბრძოლის ჟინი შეკრა ესპანურ სადარბაზო დარბაზებში მიღებულ თანამედროვე MMA-ს ცოდნასთან. შედეგმაც არ დააყოვნა: ილია და ალექსანდრე თოფურია 2018 წელს პირველი ქართველი სპორტსმენები გახდნენ, ვინც ბრაზილიურ ჯიუ-ჯიცუში შავი ქამრის დონეს მიაღწიეს. ეს განსაკუთრებული მიღწევა იყო როგორც პირადად ილიასთვის, ისე საქართველოსთვის – მსოფლიოს ერთ-ერთ უძლიერეს საბრძოლო ხელოვნებაში ქართველის წარმატება ახალი სტიმული გახდა სამშობლოში ამ სპორტის პოპულარიზაციისათვის.

ილიას საოჯახო გარემოცვა კვლავაც დიდი გავლენას ახდენდა მის განვითარებაზე. უფროსი ძმა ხშირად იყო მისი სპარინგ-პარტნიორი და მოტივატორი. მათ ერთად დაძლიეს უცხო ქვეყანაში ცხოვრებით გამოწვეული სირთულეები. ილიასთვის ოჯახი და სამშობლო უცვლელ ღირებულებად რჩებოდა: თუნდაც ესპანეთის მზის ქვეშ ემზადებოდა, გულით ყოველთვის საქართველოს ემსახურებოდა. მოგვიანებით, როცა უკვე ფართო ასპარეზზე გაითქვა სახელი, ილია სიტყვით ხშირად აღნიშნავდა, რომ თავისი გამარჯვებებით უნდა ეამაყოს როგორც საქართველოს, ისე ესპანეთს, რომელმაც მას წარმატებისკენ გზა გაუკვალა.

პროფესიონალური კარიერის დასაწყისი: Cage Warriors და Brave CF

2015 წელი თოფურიას კარიერაში ახალი ეტაპის დასაწყისია – სწორედ ამ წელს 18 წლის ილიამ პროფესიულ არენაზე დებიუტი გააკეთა ესპანეთის ადგილობრივ ტურნირებში. მისი წარდგენა იმდენად შთამბეჭდავი აღმოჩნდა, რომ ახალგაზრდა მებრძოლი მალევე გაემგზავრა უცხოურ სარბიელზე ძალების საცდელად. 2018 წლის ივნისში ილიამ იასპარეზა ბელგიაში გამართულ Cage Warriors 94 ტურნირზე, სადაც მას შესაძლებლობა მიეცა ბანტამწონაში (61 კგ) ჩემპიონობისთვის ებრძოლა. მეტოქეს მან პირველივე რაუნდში წაუყენა მტკივნეული ჩამჭერი და დაამარცხა, თუმცა ერთ მნიშვნელოვან დეტალს ხელი შეეშალა – ილიამ შეჯიბრის წონის ლიმიტი გადაიჭარბა და رغم სწრაფი გამარჯვებისა, ტიტული ვერ მოიპოვა. ეს შემთხვევა მისთვის საეტაპო გაკვეთილად იქცა, ასწავლა რა პროფესიონალიზმისა და წონითი წესების მკაცრად დაცვა, რაც შემდგომში მუდამ ახსოვდა.

Cage Warriors-ზე გამოსვლის შემდეგ ილიას ტალანტი უკვე შესამჩნევი გახდა საერთაშორისო სკაუტებისთვის. 2019 წელს თოფურია კონტრაქტს აფორმებს ერთ-ერთ პერსპექტიულ პრომოუშენთან – Brave Combat Federation-თან. Brave CF-ის ჩემპიონატებზე ილია უკვე სრული მზადყოფნით წარსდგა: 2019 წლის სექტემბერში კოლუმბიაში ჩატარებულ Brave CF 26-ზე ქართველმა მებრძოლმა პირველ რაუნდშივე გილიოტინა-სათათი(სამკლავიანი სამკაო) მტკივნეული ილეთით დაამარცხა მოწინააღმდეგე ლუის გომეს. ამ ბრწყინვალე დებიუტისთვის ილია „ღამის საუკეთესო გამოსვლის“ პრემიით დააჯილდოვეს. ორი თვის შემდეგ, ნოემბერში, მან Brave CF 29 ტურნირზე, ბაჰრეინში, კიდევ ერთი შთამბეჭდავი გამარჯვება მოიპოვა – სტივენ გონსალვესი დრამატული ნოკაუტით დაამარცხა პირველივე რაუნდში. ამგვარად, თოფურიამ Brave CF-ში დაუმარცხებელი სერია გააგრძელა და პროფესიულ რეკორდს 8-0 მიაღწია. მისი ყველა გამარჯვება დამაჯერებელი იყო და აშკარად ჩანდა, რომ ქართველი სპორტსმენის კლასი ყოველ ბრძოლასთან ერთად იზრდებოდა.

Brave CF-ში წარმატებული ასპარეზობის შემდეგ ილია თოფურია შერეული ორთაბრძოლების სამყაროში უკვე როგორც პერსპექტიული ვარსკვლავი, ისე აღიქმებოდა. მან დაამტკიცა, რომ შეეძლო სწრაფად და ტექნიკურად გაენადგურებინა მეტოქეები, თანაც სხვადასხვა გზით – როგორც დარტყმებით, ისე დანებების ილეთებით. ეს მრავალმხრივობა და ნიჭი სწორედ ის იყო, რაც მსოფლიო სარბიელზე მოხვედრისთვის იყო საჭირო. მოყვარულ და პროფესიონალ წრეებში ალაპარაკდნენ ახალგაზრდა ქართველის უნარებზე. იმ დროისთვის MMA-ს უმაღლეს ლიგაში, UFC-ში, უკვე ასპარეზობდნენ გარკვეული ქართველი მებრძოლები, მაგრამ ილია თოფურია ის სახელი გახდა, რომელსაც როგორც საქართველოს, ისე ესპანეთის გულშემატკივრები განსაკუთრებული იმედით უყურებდნენ.

UFC-ში ამოსვლა და სწრაფი აღიარება

ილია თოფურიას დიდ ასპარეზზე დადგომა დიდწილად მოულოდნელ გარემოებებში მოხდა. 2020 წლის ოქტომბერში, პანდემიის ჟამს, UFC-მ ილიას დაუკავშირდა უცაბედი წინადადებით – მცირე დროში, სულ 8 დღით ადრე, იგი ჩაენაცვლებინა ტრავმირებულ მებრძოლს და ებრძოლა ძლიერ მოწინააღმდეგესთან.  ილია ახალი გადატანილი ჰქონდა COVID-ინფექცია და სრულყოფილად არც კი მოესწრო ვარჯიშში ჩართვა. მიუხედავად ამისა, ოცნების საკარიბჭემ რომ დაურაკუნა, თოფურიამ შანსის ხელიდან გაშვება არ ისურვა. რამდენიმე დღეში მან მოახერხა ვიზის და სასამართლო ფორმალობების მოგვარება, სასწრაფოდ დაიკლო წონა და აბუ-დაბიში – "მებრძოლთა კუნძულზე" – გაფრინდა თავის სადებიუტო ბრძოლაზე. ასეთი თავგანწირვა უიშვიათესია, მაგრამ ილიასთვის დამახასიათებელი გამბედაობა და თავდადება უკვე მაშინ გამოიკვეთა.

2020 წლის 11 ოქტომბერს, UFC Fight Night-ზე, ილია თოფურია ოქტაგონ-ს შეაბიჯა მაროკოელ იუსეფ ზალალთან ორთაბრძოლაში. დებიუტანტმა ქართველმა სამრაუნდიან ბრძოლაში გამოავლინა როგორც თავისი ჭიდაობითი უნარები, ისე ძლიერი დარტყმები. მან დამაჯერებლად მოიპოვა გამარჯვება რაოდენობრივი ქულებით (ერთსულოვანი გადაწყვეტილებით) და ამით UFC-ში პირველი გამარჯვება ჩაიწერა. ახალგაზრდა მებრძოლს სულ მალე მიეცა მეორე შანსიც – 2020 წლის დეკემბერში ილიამ უკვე ლას-ვეგასში გამართულ ტურნირზე დაუპირისპირდა გამოცდილ ამერიკელ დეიმონ ჯექსონს. ამ ბრძოლაში თოფურიამ თავისივე სიტყვებით „თავი გააცნო სამყაროს“ – პირველივე რაუნდში მძლავრი მარჯვენა დარტყმით ნოკაუტით დაამარცხა მეტოქე. ეს გალაღებული გამარჯვება UFC-ის გულშემატკივრებმა და ხელმძღვანელობამ შენიშნეს, ხოლო ილიამ „ღამის საუკეთესო ნოკაუტის“ ჯილდო მიითვალა. ორი ბრძოლა – ორი გამარჯვება, და რაც მთავარია, მბრდღვინავი სტილით.

2021 წელს თოფურიას წინ კიდევ უფრო საინტერესო გამოწვევა იდგა: მას უნდა ებრძოლა BJJ-ის მოღვაწე და განთქმული ილეთების ოსტატ, რაიან ჰოლთან. ჰოლი ცნობილია ჭკუამახვილური ილეთებით და დაუმარცხებელი სერიით. თუმცა, ილიას არ დაუხევია უკან – 2021 წლის ივლისში, UFC 264 ტურნირზე, მან კვლავ შთამბეჭდავი შედეგი აჩვენა. პირველ რაუნდშივე, როცა ჰოლი რამდენჯერმე შეეცადა ფეხზე შეჭიდებასა და რულინგს, თოფურია დამაჯერებლად იცავდა თავს, ბოლოს კი მახვილი დარტყმით დაასვა წერტილი ბრძოლას – რაიან ჰოლი შეჯახდა ილიას მუშტს და ნოკაუტით დამარცხდა. სამი ბრძოლა UFC-ში და სამივე აღსანიშნავი გამარჯვება – თოფურიამ მოკლე დროში დაიმკვიდრა ადგილი featherweight (ქვემსუბუქი წონის) დივიზიონის ყველაზე პერსპექტიულ ათლეტებს შორის. ის MMA-ს სამაყარომ უკვე იცნო, როგორც დაუნდობელი სტრაიკერი და ამავე დროს მაღალკვალიფიციური გრაპლერი.

თუმცა ბრძოლათა გზა ყოველთვის მარტივი არ არის. 2022 წლის დასაწყისში ილიას გრაფიკში არაერთი ცვლილება მოხდა. ის დაიგეგმა დაუპირისპირებოდა მრისხანე რუს მებრძოლს, მოუვსარ ევლოევს, რომელსაც ისევე არასოდეს ჰქონდა წაგება. ეს ბრძოლა გულშემატკივრების მიერ ენდომებით იყო ნანატრი, მაგრამ სამწუხაროდ, ევლოევი ტრავმის გამო გავარდა. ილიას მცდელობა, სხვა მეტოქესთან ჩაეტარებინა ბრძოლა იმავე დღისთვის, წარუმატებელი აღმოჩნდა – შეხვედრა ჩაიშალა (სწორედ მაშინ ასახელებდნენ მისი წონაში გაუსაძლისობის პრობლემებს, რამაც იძულებული გახადა პრომოუშენი ბრძოლა გაეუქმებინა). მაგრამ თოფურია არ გაჩერებულა. აპრილისთვის მან გამოუშვა ახალი გეგმა – გადაწყვიტა მოესინჯა ძალა ზემდგომ წონაში.

2022 წლის 19 მარტს ლონდონში გამართულ UFC-ის ღონისძიებაზე ილიამ მსუბუქი წონის (Lightweight) კატეგორიაში იჩხუბა ინგლისელ დარტყმითი სტილის მეტოქე ჯეი ჰერბერტთან. ეს ბრძოლა ერთგვარი გამოცდა იყო: უფრო მძიმე წონაში, მოწინააღმდეგე უფრო მაღალი და დიდრონია, ხოლო ილია – ბუნებრივად პატარა ამ კატეგორიისთვის. დაიწყო ორთაბრძოლა და პირველივე რაუნდში ჰერბერტმა ძლიერ დარტყმით ილია ნოკდაუნში ჩააგდო. ქართველმა ჩემპიონმა უმძიმესი წამები გადაიტანა – არანაირად არ სურდა უცხო მიწაზე მარცხით დამთავრებულიყო მისი მოგზაურობა. მან გამოიჩინა უტეხი ხასიათი, წამოდგა და ბრძოლა გააგრძელა. მეორე რაუნდში სრულიად მოულოდნელი დასასრული დადგა: თოფურიამ ზუსტი მარცხენა ჰუკით პირდაპირ ნიკაპში მოარტყა მეტოქეს და იგი მყისვე იატაკზე დააგდო. ამ ნოკაუტმა შეძრა არენა – ასეთი დრამატული გარდატეხა იშვიათად ენახათ. ილიამ კიდევ ერთხელ მოიპოვა „ღამის საუკეთესო შესრულების“ პრიზი და დაამტკიცა, რომ ნამდვილი მებრძოლი გულით არასდროს ნებდება, მიუხედავად სირთულისა. ლონდონური ტრიუმფით, თოფურიამ საკუთარ კარიერაში ახალი თავისეული ფურცელი გადაშალა და UFC-ის დამკვირვებლებმა დაინახეს, რომ მას შეეძლო წარმატება სხვადასხვა წონაში.

2022 წლის მიწურულს თოფურია დაუბრუნდა თავის მშობლიურ ქვემსუბუქ წონას. დეკემბერში, წლის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს ღონისძიებაზე (UFC 282, ლას-ვეგასი), ილიამ მიიღო დაპირისპირების გამოწვევა უკიდურესად სახიფათო მეტოქესთან – ამერიკელ ბრაის მიტჩელთან. მიტჩელი იმ დროისთვის რეიტინგის მეცხრე ნომერი და დაუმარცხებელი გრაპლერი იყო, რომელსაც მეტსახელად „თაგვმა“ (Thug Nasty) შეარქვეს საკუთარი შესანიშნავი ილეთების გამო. ექსპერტები ფრთხილად აფასებდნენ ილიას შანსებს: პირობითად, ორი დაუმარცხებელი ტალანტი უპირისპირდებოდა ერთმანეთს. მაგრამ თოფურიამ ყველა კითხვა გაგვანათა საოცარი დომინანტურობით. პირველივე რაუნდში მან რამდენიმე ძლიერი დარტყმით დაარტყა მიტჩელს, შემდეგ კი ჭიდაობაში გადასულ ბრძოლაში სრულად აკონტროლა პოზიციები. მეორე რაუნდის შუაში ილიამ გამოიყენა თავისი ჯიუ-ჯიცუს ოსტატობა – ფირუზის სისწრაფით გადაინაცვლა გვერდით პოზიციაზე და მძლავრი მახრჩობელა (ხელ-삼ხრივი ჩოკი) ტექნიკით დააძლებინა მიტჩელს დანებება. ბრაის მიტჩელმა პირველად კარიერაში იძულებით დაასრულა ბრძოლა, ილიამ კი კიდევ ერთი ბრწყინვალე გამარჯვება ჩაიწერა. ამ ბრძოლით თოფურია ოფიციალურად შევიდა UFC-ის ქვემსუბუქი წონის ელიტარულ ათეულში და დაამყარა თავის სახელი, როგორც ყველაზე სერიოზული პრეტენდენტი ტიტულისთვის.

უნდა აღინიშნოს, რომ ამ წარმატებებს შორის ილია თოფურია რჩებოდა უშიშარ მებრძოლად როგორც ოქტაგონის შიგნით, ასევე გარეთ. 2022 წლის მარტის ლონდონურ ტურნირზე, ბრძოლამდე რამდენიმე დღით ადრე, ერთ-ერთი სასტუმროს ჰოლში ილიას შეუმთხვია პოპულარული ბრიტანელი მებრძოლი პედი პიმბლეტი. პიმბლეტს მანამდე სოციალურ ქსელებში სულელური განცხადებები ჰქონდა გაკეთებული საქართველოს შესახებ და თოფურიამ ეს პირად შეურაცხყოფად მიიღო. მათ შორის სიტყვიერი შელაპარაკება უმალ ფიზიკურ დაპირისპირებაში გადაიზარდა – ილიამ პიმბლეტს უკომპრომისოდ გააწნა სილა, პასუხად ბრიტანელმა ანტისეპტიკის ბოთლი ესროლა, რომელიცfortunately მიზანს აცდა. დაცვამ ისინი მალევე გააშველა, თუმცა ინციდენტი გახმაურდა. მოგვიანებით ილია აღნიშნავდა, რომ არავის აპატიებს მისი ხალხისა და ქვეყნის შეურაცხყოფას. ეს ეპიზოდი ასახავს თოფურიას ხასიათს – ეროვნული სიამაყე და ღირსება მისთვის უზენაესია, რაც კიდევ უფრო მეტ სიყვარულს ჰმატებს მის პერსონას ქართველი გულშემატკივრის თვალში.

ჩემპიონობის კულმინაცია: დაუმარცხებელი ქართველი მწვერვალზე

2023 წლის განმავლობაში ილია თოფურია უკვე გამოკვეთილი პრეტენდენტი გახდა UFC-ის ქვემსუბუქი წონის ჩემპიონობისთვის. ჯერ კიდევ ივნისში მან მორიგი მნიშვნელოვანი ბარიერი დაძლია: UFC-ის მეინ ივენთში, ჯექსონვილში (აშშ) შედგა მისი ბრძოლა ჯოში ემეტთან. ემეტი გამოცდილი, ძლიერი დარტყმების მქონე და ნომერ მეორე რეიტინგის მებრძოლი იყო, რომლის გამოცდილებაც და ძალაც სერიოზულ საფრთხეს წარმოადგენდა. ის ბრძოლა ხუთრაუნდიანი გახლდათ – ილიას კარიერაში პირველი სრულმედოვანი, გრძელვადიანი ორთაბრძოლა. ბევრი ფიქრობდა, შეძლებდა თუ არა 26 წლის ქართველი ასეთი დონის გამოცდას. თოფურია სრული მზადებით წარდგა: პირველივე რაუნდებიდან მან ნაკადიანი კომბინაციებით დააზიანა ემეტი, შესანიშნავად მოძრაობდა ფეხით და თავს არიდებდა მძიმე დარტყმებს. ილია მთელი ბრძოლა დომინირებდა – მისი სისწრაფე, ტექნიკა და გამძლეობა შთამბეჭდავი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ ემეტმა ბოლო წუთამდე იბრძოლა და ერთხელ-მეორედ შეძლო ილიას მოხვედრაც, საბოლოოდ მსაჯების ერთსულოვანი გადაწყვეტილებით დამაჯერებლად იმარჯვა თოფურიამ. ამ გამარჯვებამ მას „ღამის ბრძოლაც“ მოაპოვებინა და, რაც მთავარია, ფაქტობრივად დაუსვა ბეჭედი იმ გარემოებას, რომ შემდეგი მსურველი ჩემპიონობისა უნდა ყოფილიყო სწორედ ილია თოფურია.

იმ დროს ქვემსუბუქი წონის ტახტზე იჯდა ლეგენდარული ალექსანდერ ვოლკანოვსკი – დომინანტური ჩემპიონი, რომელმაც არაერთი ცნობილი მეტოქე დაამარცხა და P4P რეიტინგის მწვერვალზეც მოექცა. ქართველი გულშემატკივარი სულმოუთქმელად ელოდა, როდის მიეცემოდა ილიას საშუალება სწორედ ვოლკანოვსკისთვის გაესინჯა ძალა. 2023 წლის ბოლოს UFC-მა ოფიციალურად დააანონსა ეს დიდებული დაპირისპირება: ვოლკანოვსკი vs თოფურია ჩემპიონობისთვის. შეხედრა თავდაპირველად იანვარში იგეგმებოდა, მაგრამ ვოლკანოვსკიმ მოულოდნელად გადაწყვიტა ერთ თვეში ადრე, ოქტომბერში, მძიმე ნაბიჯი გადადგა – ითამაშა მსუბუქი წონის ჩემპიონ ისლამ მახაჩევთან (UFC 294-ზე) და სასტიკი ნოკაუტით დამარცხდა. ეს ამბავი ცოტა ახანგრძლივებდა ილიას ლოდინს, რადგან ჩემპიონი მცირე პაუზას იღებდა. საბოლოოდ, ბრძოლა ერთი თვით გადაიწია და 2024 წლის 17 თებერვალს, კალიფორნიის ქალაქ ანაჰაიმში, UFC 298-ის მთავარ ორთაბრძოლად მოეწყო.

ილიას კარიერის უმნიშვნელოვანესი ღამე დადგა – ოქტაგონის მეორე მხარეს იდგა მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი მებრძოლი, ალექსანდერ ვოლკანოვსკი. საქართველოსა და ესპანეთის ათასობით გულშემატკივარი ეკრანებს მიუჯდა, არენაზე კი უამრავი თანამემამულე დროშებით ამხნევებდა ჩვენს სპორტსმენს. ბრძოლა საოცარი ინტენსივობით დაიწყო. ვოლკანოვსკი გამოცდილებისა და შესანიშნავი ტექნიკის პატრონი იყო, თოფურია – ახალგაზრდული ჟინითა და დაუმარცხებელი აურით სავსე. პირველ რაუნდში ორივე მებრძოლმა სწრაფი ტემპი შემოგვთავაზა: ვოლკანოვსკი ადრენალინით ცდილობდა დისტანციაზე დარტყმებს, ხოლო ილია ფეხის მუშაობით უახლოვდებოდა და ძლიერ კომბინაციებს აქნევდა. რამდენიმე გაცვლამ აჩვენა, რომ თოფურია არ ჩამოუვარდებოდა ჩემპიონს და უფრო მეტიც, ხელის დარტყმებში ძალის უპირატესობაც იგრძნობოდა. მეორე რაუნდის შუაში ილიამ ისტორიული მომენტი შემოგვთავაზა – მან უხეში პირდაპირი დარტყმით მოარტყა ავსტრალიელ ჩემპიონს ყბაში. ვოლკანოვსკი წონასწორობას ვეღარ ინარჩუნებს, ილია მიჰყვება დამატებითი დარტყმების სერიით... რამდენიმე წამში ყველაფერი დასრულდა: ალექსანდერ ვოლკანოვსკი ნოკაუტირებულია! დარბაზი საოცარ ხმაურს სტაცებს, თოფურია ხელებს აღმართავს – ის საქართველოდან პირველი UFC ჩემპიონია! ემოცია შერეული იყო: ილია მუხლებზე დაეცა სიხარულის ცრემლებით, შემდეგ კი საქართველოსა და ესპანეთის დროშები სიამაყით შემოიხვია მხრებზე. ეს საქართველოს სპორტული ისტორიის ერთ-ერთი გამორჩეული მომენტი გახლდათ – პატარა ქვეყნიდან წამოსული დევნილი ოჯახის შვილმა მსოფლიო მოახსენა, რომ ჩემპიონთა შორის ადგილს იმსახურებდა.

ალიაკანტედან ჩამოსულმა მისმა მწვრთნელებმა და ოჯახმა მასთან ერთად აღნიშნეს ოქროს ქამრის მოპოვება. საქართველოს პრეზიდენტმა და პრემიერ-მინისტრმა გამარჯვებისთანავე მიულოცეს ილიას ეს მიღწევა. ქვეყანაში ხალხი ქუჩებში ღამით იზეიმებდა – სოციალურ ქსელებში ვრცელდებოდა ვიდეოები, სადაც ათეულობით გულშემატკივარი ერთად უყურებდა ბრძოლის ტრანსლაციას გვიან ღამით და თოფურიას გამარჯვებას სკანდირებით ხვდებოდა. ილია თოფურია იქცა ეროვნული სიამაყის სიმბოლოდ. მას ახლა უკვე ოფიციალურად ეწოდა "UFC-ის ქამრის მფლობელი" და ამასთან, ისტორიულად – "პირველი ქართველი UFC ჩემპიონი". ეს ტიტული მხოლოდ სპორტული წარმატება არ იყო; ეს იყო გზავნილი, რომ საქართველოდანაც შეიძლება მოვიდეს მსოფლიოს უძლიერესი მებრძოლი.

ჩემპიონობის მოპოვების შემდეგ ილიამ ერთგვარად ახალი პასუხისმგებლობაც იგრძნო. ერთხელ ჟურნალისტთან ინტერვიუში აღიარა, რომ ახლა ყველა მისი ბრძოლა არა მხოლოდ საკუთარი თავისთვის, არამედ მთელი ქვეყნისთვის ბრძოლაა. სწორედ ამ განწყობით ის დაუყოვნებლივ შეუდგა მომდევნო დიდი გამოწვევისთვის მზადებას – წინ ელოდა პირველი ტიტულის დაცვა, რაც ხშირად ჩემპიონობის დამტკიცებაზე არანაკლები სიმძიმის ტესტია.

2024 წლის შემოდგომაზე ილიას უკვე ელოდა ის კაცი, ვინც წლების მანძილზე featherweight დივიზიონის ლეგენდა იყო – მაქს ჰოლოვეი. ჰოლოვეი ყოფილი ჩემპიონია, რომელსაც ბევრი თვლის ამ წონის ერთ-ერთ უძლიერეს წარმომადგენლად ისტორიაში. გულშემატკივარი ინტერესით ელოდა: შეძლებდა თუ არა თოფურია გაეგრძელებინა დაუმარცხებელი სვლა ასეთ გამოცდილ მეტოქესთან. ორთაბრძოლა გაიმართა 2024 წლის 26 ოქტომბერს, აბუ-დაბიში, UFC 308-ის ღონისძიებაზე. ეს საღამო არანაკლებ ისტორიული აღმოჩნდა ილიას კარიერაში. ჰოლოვეი საკმაოდ მოტივირებული და კარგად მომზადებული გამოვიდა – პირველ რაუნდებში მან რამდენიმე სწრაფი კომბინაციით სცადა უპირატესობის მიღება. თოფურიამ თავდაჯერებულად დაიწყო, მისი მძლავრი დარტყმები მეტოქეს აშკარად უბიძგებდა უკან. მეორე რაუნდში ილია თანდათან ამტვრევდა ჰოლოვეის დაცვას, სხეულზე და თავზე მიტანილი ძლიერი_hooks_ით. მესამე რაუნდში კი ის მოხდა, რასაც არც ჰოლოვეის ყველაზე ძლიერ ოპონენტებს არ მოუხერხებიათ – ილიამ ეფექტური კომბინაციით მაქს ჰოლოვეი გააშეშა და შემდეგი დამაგვირგვინებელი დარტყმით ნოკაუტში გააგზავნა. მაქს ჰოლოვეი კარიერაში პირველად დამარცხდა ნოკაუტით, ხოლო თოფურიამ ზედიზედ მეორე ლეგენდა დააჩოქა ოქტაგონზე. ამ გამარჯვებით ილია თოფურია უკვე მრავლისმეტყველი ჩემპიონი გახდა – მან დაამარცხა თავისი წონის ორი უდიდესი ფალავანი, ორივე საოცრად დამაჯერებელი სტილით. ბრძოლას მოჰყვა ოვაციები, პრომოუშენის ხელმძღვანელობამ კვლავ „ღამის საუკეთესო შესრულების“ პრიზით დააჯილდოვა ქართველი ჩემპიონი. აშკარა იყო, რომ featherweight დივიზიონში ახალი მეფე გამეფებულიყო, და ამ მეფეს „ელ მატადორი“ ერქვა ილიას მეტსახელის მიხედვით.

წონის კატეგორიის ცვლილება: მსუბუქი დივიზიონისკენ ნაბიჯი

მაქს ჰოლოვეის დამარცხების შემდეგ, მთელმა მსოფლიომ იცოდა, რომ ილია თოფურია განსაკუთრებული ჩემპიონია. მისი რეკორდი 16-0 ანუ არცერთი მარცხი, მისი სვლა ქამარისკენ კი ზღაპარივით დაუჯერებელი აღმოჩნდა. ამიტომ გაჩნდა ლოგიკური კითხვა: რა იქნებოდა შემდეგი? ქვემსუბუქი კატეგორიის თითქმის ყველა მთავარი ფიგურა დაძლეული იყო – დარჩენილი კონკურენტები (როგორიც იყვნენ არნოლდ ალენი, იაირ როდრიგესი თუ ბრაიან ორტეგა) აშკარად მეორე პლანზე იდგნენ იმ ლეგენდებთან შედარებით, ვინც თოფურიამ უკვე დაამარცხა. ზოგიერთმა აალაპარაკა ვოლკანოვსკისთან შესაძლო რევანშზეც, თუმცა თავად ილიას თვალწინ გაცილებით დიდი მიზანი გამოკვეთა.

2025 წლის დასაწყისში თოფურიამ მოულოდნელი, მაგრამ გასაგები გადაწყვეტილება მიიღო – მან განაცხადა, რომ ტიტულს ნებაყოფლობით თმობდა და ქვემსუბუქი დივიზიონიდან წასვლას აპირებდა. ეს ბევრისთვის შოკისმომგვრელი სიახლე იყო, რადგან ილია ჯერ სულ ცოტახნის ჩემპიონი გახლდათ და შეეძლო კიდევ დაეკავშირებინა თავისი სახელი ამ კატეგორიას. თუმცა, მის გადაწყვეტილებას სერიოზული მიზეზები ჰქონდა. პირად საუბრებში და პრესკონფერენციებზე ილიამ ახსნა, რომ მას საოცრად უჭირდა 145 ფუნტამდე (66 კგ-მდე) წონის კლება. ის ბუნებრივად იმაზე მძიმე იყო, ვიდრე ეს კატეგორია ითვალისწინებს, ყოველი ჭარბწონასთან ბრძოლა კი მის ორგანიზმს ავიწროებდა. მართლაც, ჯერ კიდევ კარიერის ადრეულ ეტაპზე, ჭარბი წონის გამო ერთხელ უკვე გაუცუდდა მას ჩემპიონობის შანსი (Cage Warriors-ზე) და UFC-შიც რამდენჯერმე შეექმნა პრობლემები. მიუხედავად იმისა, რომ პროფესიონალურად უმკლავდებოდა დიეტასა და წონის ჩამოყრას, მით უმეტეს ასაკის მატებასთან ერთად ეს პროცესი უფრო რთული ხდებოდა.

მეორე მიზეზიც მნიშვნელოვანი იყო – ილია გრძნობდა, რომ ქვემსუბუქ დივიზიონში მას ახალი გამოწვევა თითქმის აღარ დარჩა. იგი უკვე აღმოჩნდა მწვერვალზე ამ წონაში და ტიტულის დაცვებიც დაამატა. მისთვის, როგორც ჭეშმარიტ მებრძოლისთვის, აუცილებელი იყო სიახლე, ახალი მოტივაცია და მიზანი. სწორედ ამიტომ მიიღო მან გადაწყვეტილება, მთლიანად მსუბუქ წონით კატეგორიაზე გადართულიყო. UFC-ის პრეზიდენტმა დანა უაითმა საჯაროდ შეაქო ილიას გამბედაობა და გულწრფელად განმარტა კიდეც მისი ნაბიჯი: „თოფურია შესანიშნავი ჩემპიონი იყო, მაგრამ ის ჯერ ახალგაზრდა და ამბიციურია – სურს უფრო მაღალი მწვერვალების დაპყრობა. მას სურს ისტორიაში შევიდეს როგორც ორის不同 წონითი კატეგორიის ჩემპიონი. ჩვენ პატივს ვცემთ მის სურვილს.“ 2025 წლის 12 აპრილს ილია თოფურიამ ოფიციალურად ვაკანტურად დატოვა UFC-ის ქვემსუბუქი ქამარი, რითაც მეორე შესაძლებლობა მისცა სხვა პრეტენდენტებს ამ ტიტულისთვის ებრძოლათ.

საქართველოში და ესპანეთში ილიას ქომაგებმა აღრეული გრძნობებით მიიღეს ეს სიახლე – ერთი მხრივ, ეწყინათ საყვარელი ჩემპიონი რომ აღარ იქნებოდა მათ წონაში, თუმცა მეორე მხრივ, იცოდნენ, რომ წინ კიდევ უფრო გრანდიოზული თავგადასავალი ელოდა. ილია მსუბუქ წონაში (155 ფუნტი, 70 კგ) გადასასვლელად ემზადებოდა – ეს კატეგორია UFC-ში ერთ-ერთი ყველაზე კონკურენტუნარიანი და ძლიერი divisions-ია, სადაც მსოფლიოში სახელგანთქმული მებრძოლები ძველბრძოლობენ.

თოფურიას წონაში გადანაცვლება იმითაც იყო გამორჩეული, რომ პირველსავე ნაბიჯზე მას უმაღლესი მიზანი გაეხსნა. UFC-მ მალევე გამოაცხადა, რომ ილია თოფურია თავის პირველივე ბრძოლას მსუბუქ წონაში გაიმართავდა მოქმედ ჩემპიონთან, დაუმარცხებელ ისლამ მახაჩევთან, ტიტულის მოსაპოვებლად. ასეთი პირდაპირი„ჩემპიონთან შეჯახება“ მხოლოდ იშვიათად ხდება და მიუთითებს იმაზე, თუ რა დიდ პატივისცემას და მნიშვნელობას ანიჭებდა პრომოუშენი თოფურიას – ყოფილი ჩემპიონი ქვემსუბუქებში ისე ადვილად არ გამოეცილებინათ, რომ სამომავლოდ უდიდესი ბრძოლა არ მიეცათ. ეს დაპირისპირება ოფიციალურად დაანონსდა და მალე სპორტული სამყაროს ერთ-ერთ ყველაზე ამბიციურ შოუდ იქცა, რადგან იქ ორი გენიალური მებრძოლი უნდა შეხვედროდა ერთმანეთს პიკის ფორმაში.

ისლამ მახაჩევთან ბრძოლის მოლოდინი: სტილების შეტაკება და შანსების ანალიზი

ახლა მთელი MMA სამყაროს ყურადღება მიშვერია მომავალი გრანდიოზული დაპირისპირებისკენ: ილია თოფურია vs ისლამ მახაჩევი. ეს ბრძოლა არა მხოლოდ ორი ძლიერი მებრძოლის დუელია, არამედ ორი განსხვავებული სკოლისა და სტილის შეჯახებაცაა. ერთი მხრივ – ჩვენი ილია თოფურია, დაუმარცხებელი ფენომენი, ტექნიკურად გამართული მკრიველი და ჯიუ-ჯიცუს შავი ქამარი; მეორე მხრივ – ისლამ მახაჩევი, დაღესტნელი ოსტატი, სამბოს მრავალგზის ჩემპიონი, ჭიდაობისა და გრაუნდ-앤-ფაუნდის მოვლილი მეფე, რომელიც ხაბიბ ნურმაგომედოვის მემკვიდრედ ითვლება.

მახაჩევი მსუბუქი წონის გამეფებული ჩემპიონია ჯერ კიდევ 2022 წლიდან, როდესაც მან ყოჩაღად სძლია ლეგენდარულ ჩარლზ ოლივეირას და შემდეგ არაერთ ძლიერ მოჩხუბარს აჯობა, მათ შორის თავად ალექსანდერ ვოლკანოვსკიც დაამარცხა ერთი წონით ზემოთ ჩხუბში. ისლამის სტატისტიკა თითქმის უნაკლოა – კარიერაში მას მხოლოდ ერთი მარცხი აქვს (ისიც კარიერის დასაწყისში მიღებული მოულოდნელი ნოკაუტი), ამის შემდეგ კი მოგებების გრძელი სერია მიითვალა და წლების განმავლობაში ვერავინ შეძლო მისი გაჩერება. მახაჩევის სტილი დაფუძნებულია ძლიერი ჭიდაობის დომინაციაზე – ის თითქმის ყველა ოპონენტს იატაკზე გადააქვს და იქ უკვე თავის ნებას ახვევს თავს: ან ამანევრებს კონტროლით, ან მძიმედ ურტყამს ზემოდან, ანაც ილეთს უწყობს და ახრჩობს. ბევრისთვის ამ ბრწყინვალე რუსი მებრძოლის დამარცხება თითქმის წარმოუდგენლად მიაჩნია – იმდენად უწონასწოროდ გამოიყურება ხოლმე მისი ბრძოლები მისი სასარგებლოდ.

აი, ამ უკონკურენტო მახაჩევს უპირისპირდება ახლა ილია თოფურია – კაცი, რომელსაც თავადაც არ გაუსინჯავს მარცხის გემო. რას უნდა ველოდოთ ამ ეპიკურ ორთაბრძოლაში? მოდით, შევეცადოთ შევაფასოთ მათი ძლიერი მხარეები და შევადაროთ:

დარტყმები და დგომში ორთაბრძოლა: თოფურია ცნობილია თავისი დახვეწილი და ძლევამოსილი კრივით. UFC-ში მისმა ბოლო შეხვედრებმა ნათლად დაგვანახა, რამდენად ეფექტურად იყენებს ილია მუშტებს – მან ნოკაუტით იძლია როგორც ვოლკანოვსკის, ასევე ჰოლოვეის მსგავსი უმაღლესი დონის მებრძოლები. მისი კომბინაციები სწრაფია და ზუსტი, დარტყმებს კი გამანადგურებელი ძალა აქვს. ილია მეტოქეების შეცდომებს ელვის სისწრაფით სჯის კონტრშეტევებზე. ამას გარდა, ფეხებითაც შეუძლია მძიმე დარტყმების განხორციელება, თუმცა ძირითადად ხელებს ეყრდნობა. რაც შეეხება ისლამს, მას დგომში თავდაპირველად ნაკლებ საფრთხედ თვლიდნენ, თუმცა წლების განმავლობაში მან მნიშვნელოვნად გაიუმჯობესა დარტყმითი ტექნიკა. მახაჩევი დიდხანს ვარჯიშობდა მოკრივეებთან და კიკბოქსიორებთან, რაც შედეგიანიც გახდა – მის უკანასკნელ ბრძოლებში ვიხილეთ, როგორ დააგდო მან დარტყმით ისევე ძლიერი ვოლკანოვსი (რევანშში, თავში ჩაჭრილი ფეხის დარტყმით ნოკაუტი მიაღებინა). ისლამს სერიოზული ძალა აქვს დარტყმებშიც და სიმაღლისა და საყრდენის უპირატესობაც გააჩნია (ის ილიაზე რამდენადმე მაღალია და განიერიც). თუმცა, მიუხედავად ამ პროგრესისა, დგომში უპირატესობა უმრავლესობა ანალიტიკოსისა თოფურიას მიაჩნია – მისი კრივი მრავალფეროვანი და დინამიკურია, ხოლო მახაჩევი უფრო ფრთხილად, უშეცდომოდ ცდილობს დგომაში ბრძოლის გაგრძელებას, რათა ბოლოს და ბოლოს ტაკდაუნზე გადავიდეს.

ჭიდაობა და იატაკზე ბრძოლა: ეს სფერო ყველაზე მეტად აღელვებს თოფურიას ქომაგებს. ისლამ მახაჩევი ნამდვილად თანამედროვეობის ერთ-ერთი საუკეთესო მოჭიდავეა MMA-ში. მისი ტაკდაუნები მოულოდნელი და მძლავრია – უმცირესი შეხებითაც კი ახერხებს მეტოქის წონასწორობის დარღვევას და მისი მიწაზე დაწვენას. მიწაზე კი მახაჩევი შეუბრალებელია: ვინაც კი მის ქვეშ მოხვედრილა, იცის რამდენად ძნელია განთავისუფლება. ისლამის გრაუნდ-კონტროლი ფენომენალურია, იგი გამუდმებით აწვება, იცვლის პოზიციებს და თითოეულ შესაძლებლობას იყენებს ილეთის ჩასაჭერად (სიმბოლურია, რომ მისი კუმირი და ტრენერი ხაბიბ ნურმაგომედოვი სწორედ ამ სტილით განთქმული ჩემპიონი იყო). მეორეს მხრივ, ილია თოფურიას ჭიდაობითი ძირძველი სკოლა ნამდვილად ეხმარება – მას ბავშვობიდან ნასწავლი აქვს დაცვა გადაყვანებისგან, ბერძნულ-რომაული ჭიდაობის ფუნდამენტი სიმტკიცეს სძენს. გარდა ამისა, ილიას აქვს BJJ-ის შავი ქამარი, რაც ნიშნავს, რომ თუ ბრძოლა იატაკზე აღმოჩნდა, თოფურია უსუსური არ იქნება. პირიქით, მან არაერთხელ გვაჩვენა, რომ მეტოქის ზემოდან ყოფნის შემთხვევაშიც კი შეუძლია მოულოდნელი კონტრ-ილეთების გაკეთება. მაგალითად, ბრაის მიტჩელი, რომელსაც ბრწყინვალე გრაპლერი უწოდეს, ილიამ ადვილად შეათრია მახრჩობელაში. თუმცა, უდავოა, რომ ისლამ მახაჩევი სულ სხვა მასშტაბის გამოწვევაა ილიასთვის ჭიდაობის მხრივ. სავარაუდოა, რომ თოფურია შეეცდება თავიდან აიცილოს გადაყვანები – მისი მობილურობა და ფეხით მოძრაობა მნიშვნელოვანი იქნება, რათა დისტანცია შეინარჩუნოს და მახაჩევს არ მისცეს მოახლოების საშუალება. თუ მაინც მიწაზე მოუწიათ ბრძოლა, ილია ეცდება დაუყოვნებლივ აქტიური დაცვისა და ადგომის ტაქტიკას, ან პოტენციურად ჯოკერის მსგავს ილეთსაც, თუ შემთხვევა მიეცა (მაგალითად, გილიოტინა, ტრაიंगल ჩოკი და სხვ.).

გამძლეობა და ფიზიკური მდგომარეობა: ორივე სპორტსმენი საუკეთესოდ არის ცნობილი თავისი კონდიციით. მახაჩევმა რამდენჯერმე უკვე იბრძოლა ხუთივე რაუნდი (ერთხელ ვოლკანოვსკისთან სავსე 25-წუთიანი ომის შემდეგ ძლივს, მაგრამ იმარჯვა ქულებით), რაც ადასტურებს, რომ ის ფიზიკურად წარმოუდგენლად გამძლეა. თოფურიას კი ხუთრაუნდიანი გამოცდა ჯოშ ემეტთან ჰქონდა და იქ მან საოცარი აკურატულობით გაიარა დისტანცია – ბოლო რაუნდშიც თითქმის ისეთივე ჩქარებით ურტყამდა, როგორც დასაწყისში. ილიას ახალგაზრდობაც აქ შეიძლება პლიუსად ჩაეთვალოს: ის 28 წლის ჩემპიონია, პიკი ფიზიკური ფორმის ზღვარზე, მაშინ როცა ისლამი ოცდაათის მეორე ნახევარში გადადის (33-34 წლის იქნება ბრძოლისას). ამ ასაკში გამოცდილება დიდია, მაგრამ გამოწვევაა, შენარჩუნდეს სხარტობა და გამძლეობა უწინდელივით. სავარაუდოა, რომ თუ ბრძოლა ღრმად შევიდა Championship რაუნდებში (მე-4, მე-5), თოფურია თავის სწრაფ ტემპს და აქტიურობას შეინარჩუნებს, თუმცა მახაჩევის მარშრუტიც სწორედ ხანგრძლივ ბრძოლებზეა მორგებული – იგი მეტოქეებს ხშირად სწორედ მოგვიანებით რაუნდებში გატეხავს ხოლმე მუდმივი წნეხით.

მენტალური შემართება: ფსიქოლოგიურად ორივე მებრძოლი ძლიერია. თოფურია ბრძოლის წინ ყოველთვის თავდაჯერებული და აგრესიული განწყობით გამოდის. ის ხშირად აცხადებს, რომ საკუთარ თავში არასდროს ეპარება ეჭვი და უყვარს აუტსაიდერად ყოფნა, რადგან ასე მეტს ამტკიცებს. იგივეს ამბობდა ვოლკანოვსკისთან მატჩამდეც – ბევრი ფავორიტად ჩემპიონს მოიაზრებდა, მაგრამ ილია სჯერდა: „ჩემი დროა, და მე ეს უნდა გავაკეთო“. ისლამ მახაჩევი, პირიქით, მშვიდ და მოზომილ პერსონას წარმოადგენს. იგი იშვიათად აყვებაTrash Talk-ს ან ემოციურ თამაშებს. თუმცა, მისი თავდაჯერება მოდის წლების გამარჯვებებიდან და ასევე იმ ავადსახსენებელი დაღესტნური საბრძოლო ტრადიციიდან, სადაც ისინი მტკიცედ არიან დარწმუნებულნი თავიანთ უპირატესობაში. საინტერესო დეტალია: ილია და ისლამი ორივე კავკასიელია – ერთი ქართველი, მეორე დაღესტნელი. ამ რეგიონებს შორის მუდამ იყო ჯანსაღი სპორტული მეტოქეობა, იქნება ეს ჭიდაობაში, ძიუდოში თუ ახლა უკვე შერეულ ორთაბრძოლებში. ასე რომ, მენტალური თვალსაზრისითაც თითოეული გრძნობს, რომ არა მხოლოდ საკუთარი თავის, არამედ თავისი ქვეყნის და სკოლის ღირსებისთვის იბრძვის. ეს ბრძოლა ალბათ განსაკუთრებით პრინციპული იქნება თოფურიასთვის – მას შეეძლება დაამტკიცოს, რომ ქართული საბრძოლო სული არანაკლებ ძლიერია, ვიდრე ისლამის ცნობილი დაღესტნური სკოლა.

შანსების შეფასება რთულია. ბევრი ბუკმეკერი და მიმომხილველი ფავორიტად ისლამ მახაჩევს ასახელებს – ბოლოს და ბოლოს, იგი უკვე დამკვიდრებული ჩემპიონია ამ წონაში, დაამარცხა ტოპ-კონკურენტები და მისი ჭიდაობის სტილი ყველას თავსატეხს უჩენს. თოფურია ახალი მოსულია ამ დივიზიონში და ფაქტობრივად „ზღაპრული ნახტომი“ უნდა გააკეთოს, რომ წონა მაღლა აიღოს და მაშინვე გამარჯვებაც მოიპოვოს. თუმცა, ილიას შემთხვევაში, „ზღაპრებმა“ ხშირად ჰპოვეს ხოლმე გამართლება. იგი ჯერაც არ დამარცხებულა და მისი უნარები ყოველი ბრძოლისთან ერთად იზრდება. უფრო მეტიც – ტაქტიკურად ის ძალიან მარჯვეა: მას თუ არ გამოუვიდა A გეგმა, მყისვე გადაეწყობა B გეგმისამებრ. მაგალითად, ჯეი ჰერბერტთან ნოკდაუნის შემდეგ შეცვალა დისტანცია და ერთი მომენტის ჭერით მარცხენა დააგდო. ბრაის მიტჩელთან პაექრობისას თავიდან დგომში იმარჯვა, შემდეგ კი გრაპლინგშიც აჯობა. შესაბამისად, თოფურია მახაჩევთანაც მრავალმხრივ მზად იქნება – თუ დაინახა, რომ ჭიდაობაში გარკვეულ პოზიციას ვერ იცავს, ეცდება ფეხზე დააბრუნოს ორთაბრძოლა, თუ დგომში გაუჭირდება მიახლოება, პროვოცირებას გაუკეთებს ისლამს ტაკდაუნზე, რათა კონტრიერიშზე დაიჭიროს.

ერთი დარტყმაც კი საკმარისია MMA-ში ბრძოლის ბედის შესაცვლელად – ამას როგორც ისლამი, ისე ილია კარგად ხვდებიან. ფანები ფიქრობენ, რომ თოფურიას მოგებისთვის ოპტიმალური სცენარია ბრძოლა გამართოს ძირითადად დგომში და ეძებოს მახაჩევის დაჭერა ძლიერი კომბინაციით. ისლამი კი ეცდება რაც შეიძლება ადრე და ხშირად გადაიყვანოს საქმე პარტერში, რათა ილიას ჯადოსნური მუშტებისთვის ნაკლები შანსი მისცეს. ორივეს აქვს რამდენიმე გზა გამარჯვების მოსაპოვებლად, და მათ შესრულებაზე იმდღევანდელი ფორმა, ნERVების გამძლეობა და პატარა დეტალებიც იმოქმედებს.

ეროვნული გმირი და სიამაყე: ილია თოფურიას გავლენა და საზოგადოების რეაქცია

ილია თოფურიას წარმატებები გაცილებით მეტი გახდა, ვიდრე მხოლოდ პირადი კარიერული გამარჯვებები. ის დღეს მთელ საქართველოში – და შესაძლოა ესპანეთშიც – ეროვნული გმირის სტატუსით სარგებლობს. მისი ისტორიით უამრავი ადამიანი შთაგონდა: ბიჭუნა, რომელიც ომის გამო ლტოლვილმა ოჯახის წევრებმა შორ ქვეყანაში გახიზნეს, მაინც არ დანებდა სირთულეებს, იბრძოლა, იწვალა და საბოლოოდ დაუმარცხებელი ჩემპიონი გახდა. საქართველოში, სადაც სპორტის სიყვარული უზარმაზარია და განსაკუთრებით ვაჟკაცობის, საბრძოლო ხელოვნების კულტი მონიშნული, ილია თოფურიამ ახალი ტალღა აგრძნობინა ხალხს. წლების წინ ქართველ გულშემატკივარს მსოფლიო სპორტში ძირითადად ჭიდაობით, ძალოსნობითა თუ რაგბით ახარებდნენ. ახლა კი მათ ჰყავთ ჩემპიონი იმ დინამიკურ და გლობალურად პოპულარულ სპორტში, როგორიც MMA-ია.

საქართველოს მთავრობამ და ზოგადად საზოგადოებამ არაერთხელ გამოხატა ყურადრება ილიასადმი. 2024 წლის მარტში, ვოლკანოვსკის დამარცხებიდან სულ რამდენიმე კვირაში, საქართველოს პრეზიდენტმა ოფიციალურად დააჯილდოვა ილია თოფურია ღირსების ორდენით. ეს ჯილდო გადაეცემათ პირებს, ვინც განსაკუთრებულად შეიტანეს წვლილი ქვეყნის პოპულარიზაციასა და წარმატებაში. მართლაც, ილიას გამარჯვებებმა მსოფლიოს ყურადღება საქართველოში MMA-სადმი გაზარდა. პრემიერ-მინისტრმა აღნიშნა, რომ ხელისუფლება იზრუნებდა, რათა ილიას საქართველოს მოქალაქეობა შეუნარჩუნდეს, მიუხედავად იმისა, რომ მან ესპანეთისაც მიიღო – „ჩვენ გვინდა, რომ ილია ორმაგი მოქალაქე იყოს, რადგან იგი ორივე ქვეყნის საამაყოა“ – ეს სიტყვები ასახავს იმას, თუ რამდენად მნიშვნელოვნად მიიჩნევა თოფურია სამშობლოში. ქალაქ თბილისის ცენტრში მდებარე ორბელიანის სასახლეში გამართულ ცერემონიაზე ილია ოჯახის წევრებთან ერთად იღებდა მოლოცვებს. ამაღელვებელი იყო ხილვა, როგორ ემოსა მას საქართველოს სამკერდე ორდენი – ეს არ ეხებოდა მხოლოდ სპორტს, არამედ ქვეყნის ისტორიასაც.

განსაკუთრებით აღსანიშნავია, რომ ილია თოფურიას ტრიუმფმა ახალი თაობისთვის მისაბაძი მაგალითი შექმნა. საქართველოში დღეს ბევრ ახალგაზრდას უნდა, „იყო ილია“ – დაწყებულია აქტიური დაინტერესება შერეული ორთაბრძოლებით, იხსნება ახალი სპორტული დარბაზები, სადაც მწვრთნელები უჩვენებენ ილიას ილეთებს, მის ბრძოლების ვიდეოებს და სხვებს მოუწოდებენ, მიბაძონ მის მუხტს და შრომისმოყვარეობას. ილია როცა თბილისში ჩამოდის, უამრავი ბავშვი ეხვევა გარშემო ავტოგრაფისა თუ ერთობლივი ფოტოს გადასაღებად. მშობლებიც კი სხვა თვალით უყურებენ MMA-ს – თუ წინათ ორთაბრძოლებს ზოგჯერ სიფრთხილით ეკიდებოდნენ, ახლა, თოფურიას მაგალითით, ხედავენ, რომ ეს სპორტი დისციპლინის, პატრიოტიზმის და წარმატების მიღწევის არაჩვეულებრივი საშუალებაა. ხშირად უკვე იგებენ: "ილია თოფურიას გზით მინდა წავიდე" – რაც იმას ნიშნავს, რომ მას უალტერნატივოდ დიდი გავლენა აქვს მოზარდების ჩამოყალიბებაზე.

ესპანეთშიც არ ჩამოუვარდებათ ილიას მიღწევების დაფასება. თოფურია იქ გაიზარდა და სწორედ ესპანეთში ჰპოვა გზა მწვერვალებისკენ, ამიტომ ეს ქვეყანაც მოიაზრებს მას თავის სპორტსმენად. 2024 წელს, UFC-ის ქამრის მოპოვების შემდეგ, ილიას პირადად ესპანეთის სპორტის მინისტრმა ულოცა. პრესაში და ტელევიზიებში იგი ხშირად მოიხსენიება, როგორც „ესპანეთშიც ჩვენი ჩემპიონი“. მართლაც, 2024 წლის მარტში, ესპანეთის მინისტრთა საბჭოს გადაწყვეტილებით, ილიას ოფიციალურად მიენიჭა ესპანეთის მოქალაქეობაც – გამონაკლისის სახით, სპორტული დამსახურებისთვის. ალიკანტეში, სადაც ილია გაიზარდა, ადგილობრივმა მუნიციპალიტეტმა საპატიო 시민ის წოდებაც კი მიანიჭა. უფრო ემოციური იყო ესპანელი სპორტული ლეგენდების ჟესტი: ვოლკანოვსკისთან ბრძოლამდე ილიას სოციალური ქსელით გაუზიარა ვიდეო, სადაც მას მსოფლიოს ცნობილი ათლეტები – ლეგენდარული ჩოგბურთელი რაფაელ ნადალი, ამომავალი ვარსკვლავი კარლოს ალკარასი, ოლიმპიური ჩემპიონი ძიუდოისტი ნიკოლოზ შერაზადიშვილი (რომელიც, თავის მხრივ, წარმოშობით ქართველია) და სხვები – წარმატებას უსურვებდნენ და ეუბნებოდნენ: „ჩამოიტანე ეგ ქამარი!“ (ამაყად მიუთითებდნენ, რომ სჯერათ მისი გამარჯვების). ეს უჩვეულო მხარდაჭერა მოწმობდა, რომ თოფურია იქცა ხიდად საქართველოსა და ესპანეთის სპორტულ საზოგადოებებს შორის და ორივე მისი გამარჯვებით იწონებს თავს.

მსოფლიო MMA მედია თოფურიას განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევს. მას შემდეგ, რაც ილიამ ჩემპიონი დაისაკუთრა და დაიცვა, ავტორიტეტულმა გამოცემებმა არაერთხელ შეაქეს მისი ოსტატობა. UFC-ის საიტმა ის 2024 წლის საბრძოლო წლის მებრძოლის წოდებისთვის ნომინანტადაც კი დაასახელა (მან ამას მიაღწია ალექს პერეირასთან თანაბრად). ანალიტიკური სტატიები ხაზს უსვამენ, რომ ილია თოფურია სრულყოფილი ახალი თაობის მებრძოლია – ვინც კარგად იცის როგორც ძველი სკოლის ჭიდაობა, ისე თანამედროვე დგომის ხელოვნება. ზოგიერთი მიმომხილველი მას ადარებდა ისეთ ორმაგად სახიფათო მებრძოლებს, როგორებიც იყვნენ ჯორჯ სენ-პიერი ან კონორ მაკგრეგორი თავიანთ პიკში (სხვადასხვა მიზეზით) – თოფურიამ თითქოს მათი ძლიერი მხარეები გააერთიანაო: სენ-პიერივით კომპლექსურია და მაკგრეგორივით სასტიკი დარტყმა აქვსო. ცხადია, ასეთ შედარებებს ქართველი გულშემატკივარი სიამაყით კითხულობს.

ილიას სამომავლო პოტენციურ მიღწევებზე უკვე ლეგენდებს ხსენებენ. თუ მან შეძლო ისლამ მახაჩევის დამარცხება, იგი ჩაიწერება ისტორიაში, როგორც ერთ-ერთი იმ იშვიათი ორგზის ჩემპიონთაგანი ორ წონით კატეგორიაში (ამგვარ წარმატებას აქამდე მხოლოდ გამორჩეულებმა მიაღწიეს, მაგალითად: კონორ მაკგრეგორმა, დენიელ კორმიემ, ამანდა ნუნესმა და კიდევ რამდენიმე მებრძოლმა). ასეთი პოტენციალი ილიას კიდევ უფრო დიდ გმირად წარმოაჩენს არა მარტო ქართველი ხალხისთვის, არამედ მთელი საბრძოლო სპორტის სამყაროსთვის. შეუძლებელია არ აღინიშნოს, რომ თოფურია არა მხოლოდ წარმატებული, არამედ თავმდაბალი და ღირებულებების ერთგული პიროვნებაცაა. იგი ყოველთვის ხაზს უსვამს თავის ქართულ ფესვებს – ბრძოლის შემდეგ მიცემულ გამოსვლებში მადლობას უხდის საქართველოს, თავის გულშემატკივრებს ქართულ და ესპანურ ენებზე. ცნობილია ასევე, რომ ილია მინგრელურ ენაზეც ლაპარაკობს ცოტა – მისი წინაპრები სამეგრელოდან არიან და ამ პატარა დეტალმა საქართველოს რეგიონებში განსაკუთრებული სიმპათია მოუპოვა. ის არის ერთმანეთის გამაერთიანებელი ფიგურა: ემიგრაციაში წასული ქართველი, რომელიც მაინც საკუთარობას არ ივიწყებს; ესპანეთში დაფრთიანებული სპორტსმენი, რომელიც მადლიერია იმ ქვეყნის, მაგრამ ვაჟა-ფშაველას სიტყვებით რომ ვთქვათ, „ორი მამული აქვს“.

დღეს, როცა ილია თოფურია ყველაზე დიდ ბრძოლას უმზერს მის კარიერაში – ორთაბრძოლას ისლამ მახაჩევთან – მთელი საქართველო, ესპანეთი და MMA-ს მსოფლიო ერთნაირი ინტერესითა და მღელვარებით ელის შეხვედრის დღეს. სოციალურ ქსელებში ქართველები მხარდამჭერი პოსტებით ავსებენ სივრცეს, კამპანიები მიმდინარეობს ჰეშთეგით #ჩვენილიასვუმხრეშემარჯვება და #TeamTopuria. სკოლებში ბავშვები დახატულ პოსტერებს ამზადებენ ილიას სურათით. აგრეთვე, ქართულ ეკლესიებშიც კი, როგორც ამბობენ, ზოგიერთი მრევლი ლოცვებში ახსენებს ილიას გამარჯვებისათვის (რა თქმა უნდა, ეს ნახევრად ხუმრობით, მაგრამ მაინც მიანიშნებს იმ უზარმაზარ მნიშვნელობაზე, რაც ხალხისთვის ამ ბრძოლას აქვს). თვითონ ილია ამ სიყვარულს და მოლოდინს სრულად აცნობიერებს. ერთ-ერთ ბოლო ინტერვიუში აღნიშნა: „როდესაც ოქტაგონზე ავდივარ, ვიცი, რომ ჩემს უკან ქვეყანა დგას და მათი იმედები მომყვება. ეს მაძლიერებს და მმატებს ძალას, რომ ვერავინ შემაჩეროს“.

ილია თოფურია უკვე არის ცოცხალი ლეგენდა ქართველთათვის. მისი გზა – ბავშვობიდან დღემდე – მტკიცე მაგალითია იმისა, რომ რწმენით, შრომითა და სიყვარულით სავსე გულით ნებისმიერი სირთულის გადალახვა შეიძლება. UFC-ის ოქტაგონზე მოპოვებული გამარჯვებები მისთვის მხოლოდ სპორტული ტრიუმფები არ არის; ეს არის თავისი ერის და ოჯახისადმი მიძღვნილი ამბავი, რასაც თითოეული გასული ბრძოლისას აცოცხლებს.

ახლა მისი ზღაპარი აგრძელებს წერას: წინ უდგას ბრძოლა, რომელიც გადაწყვიტავს, იქნება თუ არა ილია თოფურია ორი წონის კატეგორიის ჩემპიონი. საქართველოსთვის და მისთვის ეს უდიდესი მხნეობის მომენტია – კიდევ ერთი შანსი, მსოფლიოს დაანახოს პატარა ქვეყნის უდიდესი გული. როგორი შედეგითაც არ უნდა დასრულდეს ეს ისტორიული დაპირისპირება, ერთი რამ ნათელია: ილია თოფურიამ უკვე სამუდამოდ დაიმკვიდრა ადგილი ჩვენი დროის მებრძოლთა პანთეონში, ხოლო მისი დამსწრე გულშემატკივრის გულებში – გმირის ადგილი, ვინც საკუთარი ოცნებისთვის და თავისი ქვეყნის ღირსებისთვის უკომპრომისოდ იბრძვის.